Papiery wartościowe emitowane w ramach Programu Narodowych Funduszy Inwestycyjnych
Powszechne Świadectwo Udziałowe było papierem wartościowym stwierdzającym uczestnictwo w Programie Narodowych Funduszy Inwestycyjnych i mającym pokrycie w majątku 414 spółek włączonych do tego programu. Świadectwo udziałowe różniło się formą od istniejących na publicznym rynku kapitałowym akcji i obligacji. Emitowane było bowiem w formie fizycznej, czyli po prostu „na papierze”, podczas gdy inne papiery wartościowe emitowane były w formie zapisów i wydruków komputerowych. Świadectwa Udziałowe były w obiegu przez kilka lat, dlatego też zostały wyposażone w środki mające na celu zapobieganie fałszerstwom. Lista zabezpieczeń Świadectw Udziałowych została opracowana w porozumieniu z Centralnym Laboratorium Kryminalistyki Komendy Głównej Policji.
Świadectwa zostały wydrukowane na specjalnym papierze. W szczególności wyposażone były w:
zastrzeżony znak wodny,
nitkę zabezpieczającą z mikronadrukiem,
włókna świecące w świetle ultrafioletowym,
hologram,
nadruki farbą zmienną optycznie,
napisy widoczne z dwóch stron pod światło,
inne zabezpieczenia, które praktycznie uniemożliwiały ich podrobienie.
Rys.2. Powszechne Świadectwo Udziałowe (awers)
Źródło: własne.
Rys.3. powszechne Świadectwo Udziałowe (rewers).
Źródło: własne.
Wydawanie Świadectw Udziałowych i osoby uprawnione do ich otrzymania
Wydawanie Świadectw Udziałowych rozpoczęło się 22 listopada 1996 roku i trwało do 22 listopada 1996 roku. Dystrybucją Powszechnych Świadectw Udziałowych zajęła się Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy, dysponująca ponad 1200 punktami wydawania świadectw, rozmieszczonymi na terenie całego kraju. Świadectwa można było odebrać w dowolnym punkcie wydawania Świadectw znajdującym się na terenie województwa obejmującego gminę, w której jest się zameldowanym na pobyt stały lub tymczasowy. Wojewódzkie listy punktów wydawania Świadectw Udziałowych znajdowały się we wszystkich placówkach PKO BP.
Do otrzymania Świadectw Udziałowych uprawnieni byli obywatele Rzeczypospolitej, którzy byli zameldowani na pobyt stały lub tymczasowy w kraju i do dnia 31 grudnia 1994 roku ukończyli 18 lat. Oznacza to, że np. Polak mający obywatelstwo polskie oraz innego państwa, zamieszkały na stałe za granicą, przebywający w Polsce od dłuższego czasu, będąc zameldowanym w Polsce na pobyt czasowy, był uprawniony do otrzymania Powszechnego Świadectwa Udziałowego. Nie mogła otrzymać Świadectwa osoba mająca obywatelstwo polskie, zameldowana w Polsce na pobyt stały, która ukończyła osiemnasty rok życia już w roku emisji Świadectw, choćby to nastąpiło w kilkumiesięcznym odstępie przed datą emisji. Do otrzymania Świadectwa Udziałowego uprawnieni byli ci obywatele polscy, którzy spełniali wymóg wieku, ale nie mieli miejsca stałego pobytu w Polsce, potwierdzonego stosownym wpisem w dowodzie osobistym.
Za wydanie Powszechnego Świadectwa Udziałowego pobierana była opłata w wysokości nieprzekraczającej 10% wysokości przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej ogłoszonego przez Prezesa Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc objęty statystyką. Opłata ta wynosiła 20 PLN. W ciągu całego okresu wydawania Świadectw Udziałowych kwota ta nie uległa zmianie.
W celu zagwarantowania, że każda z uprawnionych osób odebrała tylko jedno Świadectwo Udziałowe uprawnienie do odebrania Świadectwa było weryfikowane w komputerowej bazie danych. Dowód osobisty uprawnionej osoby został trwale oznaczony, a fakt wydania świadectwa był odnotowany w bazie danych, o której mowa powyżej.
Sporządzeni spisów osób uprawnionych do otrzymania Świadectw Udziałowych powierzono gminom. W przypadku nie umieszczenia obywatela w spisie uprawnionych do otrzymania Świadectw, mógł on złożyć reklamację na nieprawidłowość spisu uprawnionych. Reklamację wnieść można było do organu gminy zajmującego się sporządzeniem spisu. Reklamacja musiała zostać rozpatrzona w ciągu 30 dni od daty jej wniesienia.
Świadectwo należało odebrać osobiście. Można było również wystawić pisemne upoważnienie innej pełnoletniej osobie. Upoważnienie pienno było zawierać imię, nazwisko, serię i numer dowodu osobistego oraz adres zameldowania na pobyt stały lub czasowy. Upoważnienie należało zaopatrzyć w znaczek skarbowy o wartości 3 PLN.
Osoba upoważniona musiała posiadać dwa dowody osobiste – własny oraz osoby w imieniu której dokonuje odbioru Świadectwa. Nie można było odebrać Świadectwa posługując się na przykład legitymacją lub paszportem.
Prawo otrzymania Powszechnego Świadectwa Udziałowego było niezbywalne i nie podlegało dziedziczeniu.
Zasady obrotu Powszechnymi Świadectwami Udziałowymi
Świadectwo jest materialnym papierem wartościowym na okaziciela. Do czasu upływu terminu ważności Świadectwa Udziałowego lub do czasu jego wymiany na akcje NFI, można nim obracać bez ograniczeń. Termin utraty ważności Świadectw Udziałowych został określony przez Radę Ministrów, Ministrów ogłoszenie powyższego terminu nastąpi nie później niż rok przed jego upływem.
Obrót Świadectwami Udziałowymi może odbywać się zarówno w sposób nieuregulowany jak i regulowany.
Obrót nieregulowany nie wymaga zgody Komisji Papierów Wartościowych, pośrednictwa przedsiębiorstw maklerskich i może odbywać się poza siedzibą giełdy.
Drugim rodzajem obrotu Świadectwami Udziałowymi jest regulowany obrót pozagiełdowy i giełdowy.
Posiadacz Świadectwa Udziałowego składał je do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Świadectwo ulega wówczas dematerializacji, a w zamian zostają wystawione imienne Świadectwo Depozytowe, na mocy którego osoba w nim wskazana uprawniona jest do wykonywania wszelkich praw ze Świadectwa Udziałowego.
Dla celów dematerializacji Świadectw Udziałowych została utworzona specjalna instytucja Powiernika Emisji, która jest odpowiedzialna w szczególności za obsługę w zakresie dywidend:
pobieranie dywidend płatnych na rzecz posiadaczy Świadectw Udziałowych,
inwestowanie nagromadzonych dywidend należnych posiadaczom Świadectw Udziałowych,
dystrybucję nagromadzonych dywidend.
Dematerializacja Świadectw Udziałowych
Do dematerializacji mogą zostać przedstawione Świadectwa, których autentyczność nie budzi wątpliwości.
Występowanie niewielkich fizycznych uszkodzeń Świadectwa nie wykluczało jego przyjęcia do dematerializacji. W takim przypadku spełnione musiały być następujące warunki:
czytelne dwa pełne numery identyfikacyjne dokumentu,
zachowania co najmniej 1/3 powierzchni dokumentu,
rozpoznawane główne cechy identyfikacyjne.
W przypadku niemożności stwierdzeni autentyczności Świadectwa przez biuro maklerskie konieczne było przeprowadzenie specjalistycznej ekspertyzy. W przypadku podejrzenia, że Świadectwo nosi cechy fałszerstwa, zarówno biuro maklerskie jak również osoba fizyczna-prawna miała obowiązek zatrzymać je, sporządzić odpowiedni protokół i wraz ze Świadectwem przekazać go do właściwej terytorialnie jednostki Policji w celu zweryfikowania jego autentyczności.
Za moment rozpoczęcia dematerializacji uznaje się złożenie Świadectwa w biurze maklerskim lub banku wraz ze zleceniem dematerializacji. Od tego momentu wszelkie prawa ze zleceniem dematerializacji. Od tego momentu wszelkie prawa i związana z nim wartość przechodzą na odcinek zbiorczy w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych S.A. Natomiast na rachunku inwestycyjnym danej osoby pojawiały się informacje o liczbie Świadectw będących w jej posiadaniu.
Świadectwo ostemplowane pieczęcią biura maklerskiego, podpisane czytelnie imieniem i nazwiskiem na odwrocie przez klienta i odziurkowane dziurkaczem do akt (dwa otwory o średnicy 5mm i rozstawione do 8cm w odległości 1cm od prawego krótszego brzegu Świadectwa) przestaje być papierem wartościowym.
Zamiana Powszechnych Świadectw Udziałowych na akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych
Świadectwo nie posiada określonej wartości nominalnej. Zgodnie z Ustawą o Narodowych Funduszach Inwestycyjnych posiadacz Świadectwa uprawniony był do jego wymiany na równą liczbę akcji każdego z Narodowych Funduszy Inwestycyjnych istniejących w dniu emisji Świadectwa i wyznaczonych do takiej wymiany przez Ministra Przekształceń własnościowych.
Świadectwo mogło zostać wymienione na akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych wyznaczonych do wymiany i dopuszczonych do publicznego obrotu zgodnie z Prawem o Papierach Wartościowych. Wymiana Świadectw została dokonana za pośrednictwem podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwa maklerskie. Po dokonaniu wymiany wygasły wszelkie prawa związane ze Świadectwem, a jego posiadacz staje się akcjonariuszem Narodowych Funduszy Inwestycyjnych.
Wszyscy posiadacze Świadectw mieli prawo do dokonania wymiany, a Skarb Państwa był ustawowo zobowiązany do udostępnienia akcji Narodowych Funduszy Inwestycyjnych dla potrzeb takiej wymiany. W opisany sposób udostępnione zostały wszystkie akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, Inwestycyjnych wyjątkiem pakietów 15% akcji, które zostały zarezerwowane w celu wypłaty Firmom Zarządzającym wynagrodzenia za wyniki finansowe.
Liczba akcji każdego Narodowego Funduszu Inwestycyjnego zależna była od ilości odebranych Świadectw Udziałowych. Akcje nie mające pokrycia w Świadectwach zostały umorzone (nie dotyczy 15% akcji przeznaczonych na wynagrodzenie Firm Zarządzających). Umorzenie kolejnej partii akcji Narodowych Funduszy Inwestycyjnych dokonano z chwilą upływu terminu wymiany Świadectw na akcje. Umorzone zostały wtedy akcje odpowiadające Świadectwom Udziałowym, które odebrano, lecz ich nie wymieniono.
W celu zapewnienia funduszom wysokiej zdolności emisyjnej, nominalna cena akcji była bardzo niska. Ustawa dopuszczała ustalenie ceny emisyjnej poniżej progu określonego w Kodeksie Handlowym. Cena rynkowa była wynikiem gry podaży i popytu.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.